اختلال شخصیت عبارت است از تجارب درون ذهنی و رفتار بادوامی که با ملاک های فرهنگی منطبق نیست، در طول زمان تغییر نمی کند، از نوجوانی و جوانی شروع می شوند و موجب ناخشنودی فرد و مختل کردن کارکردهایش می شود. 

انواع اختلال های شخصیت

سیستم DSM ، ده نوع اختلال شخصیت را مشخص می کند که طبق ویژگی های رفتاری آنها، در سه مجموعه کلی سازمان یافته اند :

مجموعه A : رفتار عجیب و غریب یا نا متعارف. این مجموعه اختلال های شخصیت پارانوئید ، اسکیزوئید ، و اسکیزوتایپال را شامل می شود .

مجموعه B : رفتاری که بیش از حد نمایشی ، هیجانی ، یا دمدمی است. این مجموعه از اختلال های شخصیت ضد اجتماعی، مرزی، نمایشی، و خودشیفته تشکیل می شود .

مجموعه C : مضطرب یا بیمناک. این مجموعه ، اختلال های شخصیت دوری جو، وابسته و وسواسی را در بر می گیرد .

اختلال شخصیت پارانوئید :

سوء ظن کلی در مورد انگیزه ها یا مقاصد دیگران و گرایش به تعبیر کردن رفتار دیگران به صورت تهدید کننده است .  با این حال ، افراد مبتلا به این اختلال ، تفکر آشفته اسکیزوفرنی پارانوئید را نشان نمی دهند آنها به دیگران اعتماد ندارند و به خاطر همین روابطشان مختل می شود.

اختلال شخصیت اسکیزوئید :

با انزوای اجتماعی و بی علاقگی به روابط اجتماعی مشخص می شود . افراد مبتلا به این اختلال آدم های تنهائی هستند . آنها نسبت به دیگران احساس صمیمانه و محبت آمیز ندارند.  آنها دوستان معدودی دارند  و بعید است ازدواج کنند و هیجانات سطحی نشان می دهند. یعنی ، به ندرت دستخوش هیجانات نیرومندی مانند خشم ، شادی ، یا غم می شوند .

اختلال شخصیت اسکیزوتایپی :

با مشکلاتی در برقرار کردن روابط نزدیک با دیگران ، غرابت فکر ، ادراک ، یا رفتار ، مانند خیالپردازی و سوء ظن مفرط، احساس های غیر واقعی بودن، یا استفاده عجیب و غریب از کلمات مشخص می شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است عقاید عجیب و غریبی داشته باشند یا رفتار های عجیبی نشان دهند (مانند اعتقاد داشتن به اینکه می توانند آینده را پیش بینی کنند) ولی افکار آنها به اندازه افکار و رفتار افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، آشفته نیستند.

اختلال شخصیت مرزی :

خلق پر آشوب و بی نظم دارند ، الگو های رابطه آنها پر تب و تاب است و نتوانسته اند خود انگاره با ثباتی را تشکیل دهند. امکان دارد که آنها مستعد رفتار تکانشی و برون ریز باشند .

اختلال شخصیت نمایشی :

افرادی را توصیف می کند که رفتار بیش از حد نمایشی و هیجانی دارند و توقع زیادی دارند که کانون توجه دیگران باشند. آنها نیازهای نیرومند و ارضا نشده ای برای اطمینان آفرینی، تحسین ، و تائید دارند .

اختلال شخصیت خود شیفته :

خود انگاره متکبر یا بزرگ منش دارند. آنها خود را به صورت افرادی که استعداد یا زیبائی استثنائی دارند و به تعریف و تمجید مداوم نیاز دارند در نظر می گیرند.

اختلال  شخصیت ضد اجتماعی :

به تمایلات ، نیاز ها ، و احساسات دیگران و همین طور به آداب و رسوم و مقررات اجتماعی اهمیتی نمی دهند. رفتار ضد اجتماعی دیگران ممکن است آنها را با قانون درگیر کند. با این حال، ممکن است جذابیت سطحی نشان دهند و هوش آنها حداقل در سطح متوسط است. ویژگی های برجسته این اختلال عبارتند از: فقدان احساس گناه یا ندامت در مورد بدرفتاری هایشان و عدم نگرانی در مورد تنبیه بالقوه برای رفتارشان. آنها قادر نیستند از تنبیه درس بگیرند یا روابط معنی داری با دیگران برقرار کنند .

اختلال شخصیت دوری جو :

ترس آنچنان نیرومندی از طرد دارند که بدون اطمینان آفرینی قوی در مورد پذیرش، اغلب مایل نیستند روابطی را نشان دهند. در نتیجه، آنها خارج از خانواده خود، روابط نزدیک معدودی دارند. اما آنها بر خلاف افراد مبتلا، اختلال شخصیت اسکیزوئید ، تمایل نیرومندی به داشتن روابط دارند و می توانند احساس های صمیمانه را نسبت به دیگران پرورش دهند .

اختلال شخصیت وابسته :

بیش از حد به دیگران وابسته هستند و در تصمیم های مستقل، مانند تصمیم گیری درباره اینکه چه لباسی بخرند، یا با چه کسی قرار ملاقات بگذارند یا کجا زندگی کنند، مشکل دارند .

اختلال شخصیت وسواسی :

نیاز شدیدی به نظم و توجه به جزئیات دارند، کمال گرا هستند، و شیوه بسیار خشک ارتباط برقرار کردن با دیگران دارند. صفات شخصیت مرتبط با اختلال های شخصیت در بسیاری از افراد یافت می شوند، اما آنها با شدت بیشتری در افراد مبتلا به این اختلال ها ابراز می شوند.

منبع : بهداشت روانی /جفری نوید- اسپنسر راتوس – ترجمه یحیی سید محمدی