این واقعیت که بخش مهمی از الگوی زندگی انسان در کودکی شکل می‌گیرد تا حدود زیادی مورد توافق روانشناسان است. اغلب انسان‌ها در دوران کودکی ناتوان، ناآگاه، وابسته به دیگران و بی‌تجربه هستند و طبیعی است که آسیب‌های روانی زیادی دیده باشند. مشکل ازآنجایی آغاز می‌شود که این تجربیات ناخواسته اولیه زمینه‌ساز افتادن  و ماندن ما در تله‌ها و گودال هایی می‌شوند که گاهی در تمامی عمر همراه ما هستند. 

جفری یونگ می گوید:  به یاد داشته باشیم که ممکن است ما در شکل‌گیری این تله‌ها نقش نداشته باشیم ولی در تداوم آن‌ها مسلماً مسئول هستیم.

تله زندگی یا گودال زندگی، اصطلاح عامیانه ای است برای اشاره به پدیده ای که متخصصان روانشناس طرح‌واره می‌نامند. طرح‌واره را این‌گونه می‌توان تعریف کرد: باورهای عمیق و تزلزل‌ناپذیری که در دوران کودکی درباره خود، دیگران و جهان اطراف در ما شکل‌گرفته‌اند.

تله‌های زندگی سه ویژگی قابل‌شناسایی دارند:

• تله‌ها یا گودال های زندگی، الگوهای ریشه دار در زندگی هستند.
• تله‌ها یا گودال های زندگی، نرم افزارهای ذهنی خود آسیب‌رسان هستند.
• تله‌ها یا گودال های زندگی، ویروس های ذهنی هستند که برای زنده ماندن خودشان تلاش می‌کنند.

تله‌ها یا گودال های زندگی با وجود آسیب هایی که به ما می‌زنند، به ما قدرت پیش‌بینی و ثبات در زندگی می‌دهند. به همین دلیل ما مدام در حال بازآفرینی شرایط ایجادکننده تله‌های زندگی هستیم. به‌عبارتی‌دیگر خودمان را در زندان تله‌ها و گودال های زندگی حبس می‌کنیم به این امید که از عدم قطعیت و ابهام موجود در محیط اطراف در امان بمانیم. این احساس امنیت مانع اصلی تغییر این باورها هستند.
اغلب روش‌هایی که با استفاده از آن‌ها زمینه تکرار تله‌ها و گودال های زندگی یا به عبارتی دم دادن به تله و ماندن در گودال های ذهنی را فراهم می کنیم عبارت‌اند از:

• انتخاب و سماجت بر ماندن در یک یا چند تله یا گودال
• انتخاب همسر
• انتخاب شغل
• تحریف‌های شناختی از اطلاعات محیطی
• استدلال‌های به ظاهر منطقی( سفسطه و مغلطه ) برای اثبات درست بودن شیوه تله یا گودال ذهنی که انتخاب کرده ایم.

ممکن است تغییر طرح‌واره یا خارج شدن از تله زندگی(گودال ذهنی)  بسیار دشوار باشد ولی کاملاً ممکن است. شناخت و آگاهی از وجود آن‌ها نیز در کمترین برآورد، می‌تواند به کاهش تأثیر و دامنه اثرگذاری آن‌ها به ما کمک کند. پرسش نامه طرحواره جفری یونگ Jeffrey E. Young  بر پایه مشاهدات تجربه شده متخصصان روانشناسی بالینی ساخته شده است و دارای دو فرم بلند و کوتاه است. فرم بلند این پرسشنامه دارای ۲۰۵ پرسش است و برای اندازه‌گیری شانزده طرحواره اولیه طراحی شده است. اما فرم کوتاه‌تر این پرسشنامه به دلیل داشتن ویژگی‌های نسخه اصلی و از سوی دیگر سهولت اجرا بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است. پرسشنامه طرحواره یانگ فرم کوتاه (YSQ-SF) توسط یانگ در سال ۱۹۸۸ برای اندازه‌گیری ۱۵ طرحواره ساخته شده است. این مقیاس شامل ۷۵ گزینه است که در طیف لیکرت ۶ درجه‌ای (کاملاً غلط تا کاملاً درست) پاسخ داده می‌شود. این پرسشنامه نوعی پیش آزمایی و گمانه‌زنی است برای آشنایی با تله‌های زندگی است. درصورتی‌که درنتیجه این آزمون و آشنایی با تله‌های زندگی به این نتیجه رسیدید که احتمالاً در یکی از این تله‌ها گرفتارشده‌اید می‌توانید با استفاده از سنجه‌ها تفصیلی‌تر و دقیق‌تر به ارزیابی خود بپردازید یا از مشاوره تخصصی بهره‌مند شوید. سنجه حاضر از کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید نوشته جفری یونگ و ژانت کلوسکو (ترجمه حمید پور و پیرمرادی، گلی زاده- انتشارات ارجمند) الگو گرفته است که نوعی کتاب خودیاری است. در کنار این پرسشنامه و مطالب کتاب یادشده توصیه می کنم برای استفاده از کتاب‌های خودیاری درزمینهٔ روانشناسی حتماً از کمک یک مشاور متخصص استفاده کنید.